ภาวะหัวใจรั่ว  คือสภาวะที่ลิ้นหัวใจไม่ปิดสนิท ทำให้เลือดไหลย้อนกลับไปยังห้องหัวใจ ซึ่งปกติแล้วลิ้นหัวใจจะมีหน้าที่ควบคุมทิศทางการไหลของเลือดในหัวใจ

โดยที่ลิ้นหัวใจที่ปิดสนิทจะช่วยให้เลือดไหลไปทิศทางเดียวตามปกติ ภาวะหัวใจรั่วเกิดขึ้นเมื่อมีเลือดไหลย้อนกลับเข้าสู่ห้องหัวใจเดิม ทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้นเพื่อนำเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย

ภาวะหัวใจรั่วเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น โรคลิ้นหัวใจพิการแต่กำเนิด การติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจ

การบาดเจ็บบริเวณลิ้นหัวใจ โรคหัวใจรูมาติก หรือการเสื่อมสภาพของลิ้นหัวใจจากอายุที่มากขึ้น ซึ่งลิ้นหัวใจที่พบบ่อยในการเกิดภาวะหัวใจรั่ว ได้แก่ ลิ้นหัวใจเอออร์ติก (Aortic Valve) และลิ้นหัวใจไมทรัล (Mitral Valve) นอกจากนี้ ยังอาจเกิดกับลิ้นหัวใจปอด (Pulmonary Valve) และลิ้นหัวใจไตรคัสปิด (Tricuspid Valve) ได้เช่นกัน

อาการของภาวะหัวใจรั่วมีหลากหลายขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรง บางคนอาจไม่มีอาการแสดงออกมาในระยะแรก แต่ถ้าภาวะนี้รุนแรงขึ้น

อาจทำให้เกิดอาการเหนื่อยหอบ หายใจลำบากขณะออกแรง ปวดแน่นหน้าอก ใจสั่น บวมที่ข้อเท้าหรือขา เวียนศีรษะ หรือเป็นลมหมดสติ หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวหรืออันตรายอื่น ๆ ได้

การรักษาภาวะหัวใจรั่วขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงและสาเหตุ หากภาวะนี้อยู่ในระยะเริ่มต้นและไม่มีอาการรุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้ติดตามอาการเป็นระยะและปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น การลดน้ำหนัก การควบคุมความดันโลหิต

การงดสูบบุหรี่ และการออกกำลังกายที่เหมาะสม หากอาการรุนแรงและมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยารักษา หรือในกรณีที่ลิ้นหัวใจเสียหายอย่างรุนแรง อาจต้องพิจารณาการผ่าตัดเปลี่ยนหรือซ่อมแซมลิ้นหัวใจ

ภาวะหัวใจรั่วสามารถพบได้ในคนทุกช่วงอายุ แต่มีแนวโน้มที่จะพบมากขึ้นในผู้สูงอายุ

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป เนื่องจากลิ้นหัวใจอาจเสื่อมสภาพตามอายุ ทำให้เกิดภาวะหัวใจรั่วได้ง่ายขึ้น อย่างไรก็ตาม ภาวะนี้สามารถพบได้ในคนอายุน้อยกว่านี้เช่นกัน หากมีสาเหตุอื่น ๆ ที่กระทบต่อการทำงานของลิ้นหัวใจ เช่น โรคลิ้นหัวใจพิการแต่กำเนิด การติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจ หรือโรคหัวใจรูมาติก

ในผู้สูงอายุ ภาวะหัวใจรั่วมักเกี่ยวข้องกับการเสื่อมของลิ้นหัวใจ (degenerative valve disease) ซึ่งเป็นผลจากการใช้ลิ้นหัวใจมาเป็นเวลานาน แต่ในคนอายุน้อยกว่า สาเหตุอาจมาจากปัจจัยอื่น เช่น การบาดเจ็บ โรคทางพันธุกรรม หรือการติดเชื้อ

การป้องกันภาวะหัวใจรั่ว  ควรเริ่มจากการดูแลสุขภาพหัวใจโดยรวม เช่น การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การหลีกเลี่ยงความเครียด และการตรวจสุขภาพหัวใจเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ที่มีโรคหัวใจในครอบครัว หรือผู้ที่มีประวัติโรคหัวใจ

 

สนับสนุนเนื้อหาโดย    เครื่องช่วยฟัง